Bron: Nu.nl 

De koopkrachtstijging is dit jaar mager; de meeste mensen gaan er 1 procent op vooruit volgens het Nibud. Dat is echter op basis van wat we nu weten; door de ontwikkelingen rond het virus kan er nog veel veranderen.

"Het is allemaal zeer onzeker", beaamt Nadja Jungmann, lector schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht. "Wat als de steun aan bedrijven stopt? Of als er geen 'nasteun' is, zodat ondernemingen na de crisis overeind kunnen komen? Dan verdwijnen er banen en dat heeft directe invloed op de inkomenspositie van mensen."

De lagere inkomens worden het hardst geraakt, ziet het Nibud. De afstand tussen inkomensgroepen wordt alleen maar groter. Want waar mensen met meer geld gewoonlijk uit eten en op vakantie gaan en nu extra kunnen sparen, ís dat geld er bij de tweede groep überhaupt niet. Jungmann: "De ene groep bouwt buffers op, terwijl de andere in de nabije toekomst kwetsbaar is op de arbeidsmarkt én geen buffers opbouwt - terwijl dat harder nodig is."

Permanente geldzorgen slecht voor gedrag en gezondheid

Dat iedereen meer thuis is, zorgt ook voor een hogere energierekening, aldus Jungmann. Terwijl voor lagere inkomens de vaste lasten meer dan de helft van het inkomen opslokken, meldde het Nibud in 2019. Dan wordt het puzzelen met andere uitgaven. "En we weten uit onderzoek: permanente geldzorgen trekken een enorme wissel op gedrag en gezondheid. Mensen maken slechtere beslissingen en zijn vatbaarder voor medische klachten. Ook op dat laatste zitten we nu natuurlijk niet te wachten."

Toch stappen mensen sinds de coronacrisis minder snel naar hulpverleners, zegt Auke Schouwstra van de koepelorganisatie voor schuldhulpverlening (NVVK). Maar dat is niet omdat er geen problemen zijn. "Door de lockdown konden mensen moeilijker fysiek ergens terecht, waardoor de drempel hoger was." Ook steunpakketten en coulance van schuldeisers gaven minder gevoel van urgentie. Onterecht, zegt Schouwstra. "Wij verwachten dat er op dit moment een stuwmeer van mensen ontstaat die de komende tijd in de problemen komen."

In september klopten er alweer meer mensen met geldproblemen aan. "Toen het even leek alsof corona onder controle was, steeg het aantal hulpvragen naar het normale niveau. Maar de echte golf komt nog", aldus de woordvoerder van de NVVK.

'Stress door betalingsproblemen wandel je er niet af'

Hulpverleners bereiden zich voor op die mensenstroom, met betere communicatie tussen schuldeisers en -hulpverleners, snellere hulpverlening en door de keuze voor saneringskredieten te stimuleren. Schouwstra: "In plaats van een schuldhulpverlener die steeds met verschillende eisers om tafel moet, koopt de kredietbank de schuld dan af en is er nog maar één schuldeiser. Dat geeft sneller rust."

Kun je iets doen om ernstige problemen voor te zijn? "Ja en nee", zegt lector Jungmann. Je geldzaken op een rij zetten is over het algemeen goed, maar het kan juist voor extra stress zorgen als je ontdekt dat er minder binnenkomt dan eruit gaat. "En met ontspanning verminder je stress, maar als je omhoog zit omdat je de energierekening niet kunt betalen, wandel je dat er niet af."

Voorkomen is beter dan genezen, zegt de branchewoordvoerder. "Mensen wachten gemiddeld vijf jaar voordat ze hulp zoeken. Dan hebben ze vaak al rond de 40.000 euro aan schulden. Dat is veel moeilijker op te lossen dan in het begin, als het probleem nog is dat je elke maand geld tekortkomt."

Zoek dus eerder hulp, adviseert hij. "Er is sinds kort een telefoonnummer voor mensen met geldzorgen: 0800-8115. Als je belt, kijken ze per geval: hoe sta je ervoor? Als het nodig is verbinden ze je door met je gemeente, maar soms is coaching door een vrijwilliger al voldoende om grip op je geld te krijgen."

Jungmann raadt ook aan actie te ondernemen. "Loop er allereerst niet alleen mee rond. Geldzorgen maken eenzaam; door schaamte vertellen mensen het aan niemand en gaan ze verjaardagen mijden omdat ze geen cadeautje kunnen kopen. Stap twee is professionele hulp zoeken: dat is de uitweg."